၂၀ မတ်၊ ၂၀၂၅
ချင်းပြည်နယ်မှာ တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့တွေ အချင်းချင်း မညီညွတ်ကြရင် စစ်ကောင်စီက သူရဲ့ ဆုံးရှုံးနယ်မြေတွေကို ပြန်ယူဖို့ အတွက် အခွင့်အလမ်းဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာ ပဋိပက္ခလေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ ICG က ထောက်ပြလိုက်ပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ်မှာ အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေက စစ်ရေးအရ အသာစီးရနေပေမယ့် အရင်တည်းကရှိခဲ့တဲ့ ရန်လိုယှဉ်ပြိုင်မှုတွေကြောင့် ပြည်နယ် အတွင်းရှိ မျိုးနွယ်စုနဲ့အခြေပြုရာဒေသတို့ကို အစွဲပြုပြီး စုစည်း၊ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ လက်နက်ကိုင်အင်အားတွေအကြားတင်းမာမှုတွေဖြစ်ပေါ်နေတယ်လို့ မတ်လ ၁၉ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ ICG ရဲ့ စာတမ်းမှာဖော်ပြထားပါတယ်။
အဓိက အင်အားစုနှစ်ခုက ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး ဦးဆောင် တဲ့ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ချင်းညီနောင် တပ် ပေါင်းစုတို့ ဖြစ်ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒီတပ်ပေါင်းစုနှစ်ခုအကြားက အဆိပ်အတောက်သဖွယ် ဆက်ဆံရေးကြောင့် သာမန် နားလည်မှုလွဲမှားတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ ဝါဒဖြန့်မှုတွေဟာ လူသေဆုံးတဲ့ အထိကြမ်းတမ်းတဲ့ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါ့အပြင် အာရက္ခတပ်တော် AA က ချင်းပြည်နယ်အတွင်းက တိုက်ပွဲတွေမှာ ဝင်ပါလာနေတာဟာ ပြဿနာကို ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့ကတော့ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး CNF ဦးဆောင်တဲ့ ချင်းပြည် (Chinland) ကောင်စီနဲ့ ချင်းညီနောင်အဖွဲ့ ဦးဆောင်တဲ့ ကြားကာလ ချင်းအမျိုးသား အတိုင်ပင်ခံကောင်စီ (ICNCC) တို့ ပူးပေါင်းပြီး ချင်းအမျိုးသားကောင်စီ (Chin National Council) ဖွဲ့စည်းသွားမှာဖြစ်ကြောင်း နှစ်ဖွဲ့စလုံးက သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
International Crisis Group ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အကြီးတန်းအကြံပေး ရစ်ချက်ဟော်ဆီက “ပြီးခဲ့တဲ့လက ဒီအင်အားစုနှစ်ခုဟာ ညီညွတ်ရေးအတွက် မူအားဖြင့် သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး ဒါဟာ အရေးကြီးတဲ့ စမှတ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရည်မှန်းချက်အောင်မြင်ဖို့ဆိုရင် ခေါင်းဆောင်တွေမှာ ရေရှည်အတွက် အမြော်အမြင်ရှိဖို့ လိုအပ်သလို လက်တွေ့ကျတဲ့ ပဋိပက္ခနဲ့ တင်းမာမှုလျှော့ချရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေလည်း အကောက်အထည်ဖော်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ တိုးတက်မှုရှိမှသာ ပဋိပက္ခနဲ့ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်ရမှုကြောင့် စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အခြေအနေတစ်ရပ်အောက်မှာ ချင်းပြည်နယ်ရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊ အများပြည်သူကို မရှိမဖြစ်ဝန်ဆောင်မှုတွေ ပေးအပ်ရာမှာ ကြုံတွေ့ရမယ့် အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။”လို့ပြောပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ လေးနှစ်အတွင်း စစ်ရေး ပဋိပက္ခကြောင့် ချင်းပြည်နယ်တစ်ဝန်း ပြည်သူလူထုရဲ့ အိုးအိမ်နဲ့ စည်းစိမ်တွေ အကြီးအကျယ် ပျက်စီးဆုံးရှုံး ခဲ့ရပြီး ပြည်နယ်လူဦးရေ စုစုပေါင်းရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံ ခန့်ဖြစ်တဲ့ ပြည်သူဦးရေ ၁၆ဝ,ဝဝဝခန့် နေရပ်က တိမ်းရှောင်ထွက်ပြေးရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အများစုကတော့ ပြည်တွင်းက အခြားဒေသတွေကို တိမ်းရှောင်ကြပြီး အချို့ကလည်း အိမ်နီးချင်းအိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်းထွက်ပြေးခိုလှုံနေကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။
ပုံစာ – ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ ဝင်တဦးကို စစ်ပွဲဖြစ်ပွားထားသော အဆောက်အဦးနဲ့ တွေ့ရစဉ်
ဓါတ်ပုံ – ရစ်ချက်ဟော်ဆီ/ Crisis Group
